گروه عاملی، آرایش منظم و مشخصی از اتمهاست که به مولکول آلی دارای آن، خواص فیزیکی و شیمیایی منحصر به فردی میبخشد.
منظور از مولکولهای آلی، ترکیباتی هستند در ساختار آنها کربن وجود دارد، مانند: هیدروکربنها.
تفاوت گروه عاملی میتواند نام، خواص فیزیکی، خواص شیمیایی مولکولها را تغییر دهد. به عنوان مثال دو مولکول که دارای فرمول مولکولی یکسان و فرمول ساختاری متفاوتی هستند، به دلیل داشتن گروه عاملی متفاوت، خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوتی دارند (باز تاکید میشود با وجود اینکه فرمول مولکولی آنها یکسان است) مانند دو ساختار زیر:
فرمول مولکولی هر دو ساختار بالا برابر است با: C2H6O ولی ماده سمت چپ یک اتر است و ماده سمت راست یک الکل.
جالب است بدانیم به موادی که دارای فرمول مولکولی یکسان ولی فرمول ساختاری متفاوت هستند، ایزومر یا همپار گوییم، مانند ساختارهای بالا که اتانول و دی متیل اتر، ایزومر یکدیگر محسوب میشوند.
حال در جدول زیر با چند گروه عاملی آشنا میشویم:
منظور از R در ساختارهای شکل بالا زنجیرۀ هیدروکربنی است، که در مثالهای زیر بیشتر با آن آشنا میشویم:
مثال1: ساختار پایین دارای گروه عاملی آلدهید است، و چون دارای یک حلقه بنزن است نام آن بنزآلدهید میباشد.
مثال2: ساختار پایین دارای گروه عاملی کربوکسیل است، و چون دارای یک حلقه بنزن است نام آن بنزوئیک اسید میباشد.
مثال3: ساختار پایین دارای گروه عاملی کتون است، پس یک کتون محسوب میشود.
مثال4: ساختار پایین دارای گروه عاملی هیدروکسیل است، پس یک الکل محسوب میشود.
مثال5: ساختار پایین دارای گروه عاملی اتراست، پس یک اتر محسوب میشود.