واکنش‌های گرماگیر و گرماده

واکنش‌ها از دید آنتالپی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

1) واکنش‌های گرماگیر

2) واکنش‌های گرماده

در پست قبل با مفاهیم سامانه، محیط و آنتالپی آشنا شدیم؛ همچنین گفته شد:

وقتی گرما از محیط به سامانه منتقل می‌شود سطح انرژی یا آنتالپی واکنش افزایش می‌یابد؛ و

زمانی که گرما از سامانه به محیط منتقل می‌شود سطح انرژی یا آنتالپی واکنش افزایش می‌یابد.

حال به آن دسته از واکنش‌ها که گرما از محیط به سامانه منتقل شده، گرماگیر گوییم؛ و

آن دسته از واکنش‌ها که گرما از سامانه به محیط منتقل می‌شوند را، گرماده گوییم.

پس می‌توان گفت در واکنش‌های گرماگیر، سطح انرژی فراورده‌ها از واکنش‌ دهنده‌ها بیشتر است، چون گرما از محیط به سامانه منتقل شده، و سامانه با دریافت گرما، سطح انرژی پایانی آن (یعنی فراورده‌ها) از سطح انرژی ابتدایی آن (یعنی واکنش دهنده) بیشتر خواهد شد.

همچنین می‌توان گفت در واکنش‌های گرماده، سطح انرژی واکنش‌ دهنده‌ها از فراورده‌ها بیشتر است، چون گرما از سامانه به محیط منتقل شده، و سامانه با از دست دادن گرما، سطح انرژی پایانی آن (یعنی فراورده‌ها) از سطح انرژی ابتدایی آن (یعنی واکنش دهنده) کمتر خواهد شد.

از طرفی در پست قبل متوجه شدیم که آنتالپی واکنش، برابر با اختلاف آنتالپی یا سطح انرژی فراورده‌ها فراورده‌ها و واکنش دهنده‌ها است، یا:

ΔH=H₂-H₁

که در رابطۀ بالا ΔH همان آنتالپی واکنش بوده و H₂ آنتالپی یا سطح انرژی فراورده‌ها می‌باشد و H₁ آنتالپی یا سطح انرژی واکنش دهنده‌‌ها محسوب می‌شود.

حال با استفاده از ΔH برای واکنش‌های گرماگیر و گرماده، می‌توان نتیجه گرفت که:

در یک واکنش گرماگیر، ΔH>0 هست یا آنتالپی واکنش مثبت می‌باشد، چون در واکنش گرماگیر، آنتالپی فراورده‌ها از آنتالپی واکنش دهنده‌ها بیشتر است، پس اختلاف آنها که برابر با آنتالپی واکنش است، عددی مثبت خواهد بود؛

در یک واکنش گرماده نیز، ΔH<0 هست یا آنتالپی واکنش منفی می‌باشد، چون در واکنش گرماده، آنتالپی فراورده‌ها از آنتالپی واکنش دهنده‌ها کمتر است، پس اختلاف آنها که برابر با آنتالپی واکنش است، عددی منفی خواهد بود.