عوامل موثر بر سرعت
عوامل موثر بر سرعت در یک واکنش عبارتند از:
غلظت، دما، سطح تماس، کاتالیزگر
سرعت واکنش با تمامی موارد بالا، رابطۀ مستقیم دارد. مثلا هرچه سطح تماس بیشتر باشد، سرعت انجام واکنش بیشتر خواهد بود، برای درک بهتر به مثال زیر توجه کنید:
مثال: اگر منحنی C در نمودار زیر، نشان دهنده واکنش 0.5g نوار منیزیم با هیدروکلریک اسید در دمای اتاق طبق واکنش زیر باشد:
2HCl(aq)+Mg(s)→MgCl2(aq)+H2(g)
الف) کدام منحنی مربوط به واکنش 0.5g پودر منیزیم با هیدروکلریک اسید در دمای اتاق هست؟ (بقیه شرایط یکسان)
ب) کدام منحنی واکنش 0.5g نوار منیزیم با هیدروکلریک اسید در دمای 5 درجه سانتیگراد هست؟ (بقیه شرایط یکسان)
پاسخ:
الف) با توجه به اینکه شرایط تغییر نکرده و مقدار اولیه ماده همان است، پس طبق استوکیومتری مقدار نهایی نیز تغییر نخواهد کرد، در نتیجه پاسخ یکی از منحنی‌های B یا C یا D خواهد بود، ولی از آنجایی که نوار منیزیم به پودر منیزیم تبدیل شده، پس سطح تماس منیزیم افزایش یافته، در نتیجه سرعت واکنش افزایش می‌یابد، پس پاسخ منحنی B هست (چون شیب بیشتری داشته، پس سرعت بیشتری دارد)
ب) با توجه به اینکه شرایط تغییر نکرده و مقدار اولیه ماده همان است، پس طبق استوکیومتری مقدار نهایی نیز تغییر نخواهد کرد، در نتیجه پاسخ یکی از منحنی‌های B یا C یا D خواهد بود، فقط دما در قسمت ب نسبت به صورت سوال کاهش یافته است، و از آنجایی که سرعت با دما رابطۀ مستقیم دارد، در نتیجه سرعت واکنش در قسمت ب کاهش می‌یابد (چون دمای کمتری نسبت به صورت سوال دارد) در نتیجه پاسخ منحنی D خواهد بود.
