از آنجایی که فلزها تمایل به از دست دادن الکترون دارند، پس هر چه فلزی راحتتر بتواند الکترون از دست دهد واکنشپذیرتر است.
حال با توجه به روند تغییرات شعاع اتمی عناصر که با افزایش عدد اتمی در یک گروه، شعاع اتمی افزایش مییابد و در یک دوره، شعاع اتمی کاهش مییابد؛ پس:
واکنشپذیری فلزهای اصلی در یک گروه، افزایش مییابد؛ و
واکنشپذیری فلزهای اصلی در یک دوره، کاهش مییابد.
زیرا با افزایش شعاع اتمی یک عنصر، تمایل آن به از دست دادن الکترون افزایش یافته، و هرچه عنصری تمایل بیشتری به از دست دادن الکترون داشته باشد، خصلت فلزی آن نیز بیشتر است.
به عنوان مثال در گروه اول که شعاع اتمی از بالا به پایین افزایش مییابد پس میتوان گفت بین فلزهای لیتیم (Li)، سدیم (Na) و پتاسیم (K)، بیشترین واکنشپذیری مربوط به پتاسیم است، زیرا شعاع بیشتری نسبت به سدیم و لیتیم دارد.
منظور از فلزهای اصلی، فلزهای دسته s و p است، و دلیل اینکه فلزهای واسطه (دسته d) را بررسی نمیکنیم این است که علاوه بر شعاع اتمی به عوامل دیگری (مانند آرایش الکترونی) بستگی دارد و خارج از مباحث شیمی یازدهم است.