اسمز و اسمز معکوس
اسمز در واقع همان گذرندگی است، و فرایند اسمز و اسمز معکوس برای زمانی کاربرد دارند که دو ماده که دارای غلظت متفاوتی هستند توسط یک غشای نیمه تراوا از هم جدا شده باشند و ماده‌ای که اندازۀ ذرات تشکیل دهنده آن کوچک است بتواند از این غشا گذر کند.
غشای نیمه تراوا، دیواره‌ای است که فقط اجازه گذر به ذرات ریز مانند مولکول‌ها و یون‌ها را می‌دهد و از عبور ذرات درشت جلوگیری می‌کند.مطابق شکل زیر:
حال تفاوت اسمز و اسمز معکوس این است که:
به طور کلی یک محلول غلیظ تمایل به رقیق شدن دارد، پس اگر در لوله‌ای آب خالص را از محلول حاوی یون‌ها توسط یک غشای نیمه تراوا جدا کنیم، آب خالص به سمت محلول کشیده شده تا از غلظت آن کم کند، به این فرایند، اسمز گفته می‌شود که به طور طبیعی و بدون اعمال نیرو انجام می‌گیرد. مطابق شکل زیر:
اما اگر بخواهیم گذرندگی یا اسمز از سمت محلول حاوی یون به سمت آب خالص انجام پذیرد نیاز به یک نیروی خارجی داریم، (زیرا به طور طبیعی یک محلول تمایل به غلیظ‌تر شدن ندارد) ولی مانند شکل زیر، اگر پیستونی را در سمت محلول رو به پایین بیاوریم، مولکول‌های ریز سمت محلول (آب خالص) از سمت محلول به سمت آب خالص وارد شده و به این صورت محلول که در حال از دست دادن حلال خود (آب) است، غلیظ‌تر می‌شود، به این فرایند که با اعمال نیرو آب خالص از سمت محلول به سمت آب خالص حرکت کرده و محلول غلیظ‌تر می‌شود نیز، اسمز معکوس گویند.
از کاربردهای اسمز معکوس تصفیه آب دریا است، به این صورت که آب دریا را در سمتی قرار می‌دهیم که پیستون وجود دارد و با پایین آمدن پیستون فقط آب خالص از غشای نیمه تراوا عبور می‌کند، در نتیجه مطابق شکل پایین، آب شیرین (آب خالص) از قسمت پایین خارج می‌شود.
